دکتر ظریف وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با نشریه اشپیگل آمان :
دکتر ظریف وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با نشریه اشپیگل آمان : من اهل سیاست داخلی نیستم
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران با پذیرش خبرنگار نشریه اشپیگل آلمان در مصاحبه ای با این نشریه به سئوالات آنها پاسخگو بود که متن این مصاحبه در سایت سفارت ایران در برلین به حضورتان ارائه می شود
- اشپیگل: جناب وزیر، شما وقتی در دوم آوریل اعلام کردید که راه حلی برای منازعة هسته‌ای در دسترس است، ایرانی‌ها در خیابان ها به شادی و پایکوبی پرداختند. این در حالی است که طرفین حتی سند مشترکی را ارائه نکرده بودند . آیا فکر نمی کنید که مردم خیلی زود خوشحال شده‌اند؟
ظریف: ابراز خوشحالی یک حق مسلم برای مردم محسوب می گردد . وظیفة دولت هم آن است که ایرانی‌ها را خوشحال کند. لوزان یک مرحلة برجسته در روند مذاکرات بود، اما معامله نبود. توافی محتمل است . مشروط بر آن که طرفین مذاکرة ما جدی باشند. ما به طور اصولی در بارة مجموعه‌ای از مولفات به توافق رسیده‌ایم. بر اساس آنها باید اکنون معاهده‌ای را فرمول‌بندی کنیم، و این اقدامی است که هم اکنون در وین در حال انجام است.
- آمریکا پس از مذاکرات دیدگاهش را در قالب فکت شیت پیرامون محورهای مورد توافق لوزان ارائه داد، تا از این طریق نشان دهد که امتیاز زیادی نداده است. به گمان ما این موضوع شما را زیاد خرسند نکرده است.
ظریف : من این امر را مفید نمی‌دانم، زیرا باید منتظر نتیجة نهایی بود. در گذشته این امکان وجود داشت تا هر نفری نظر خود از واقعیت را به مردمش ارائه دهد. اما در عصر شبکه اجتماعی این امر دیگر میسر نیست.
- به نظر شما در این لحظه دشوارترین مسایل در روند مذاکرات هسته ای کدامند؟
همه‌شان. ما در اصل در لوزان تمام سئوال‌ها را روشن کردیم، اما این نکات باید به شکلی تدوین گردند که تمام هشت شرکت کننده شامل : ایران، گروه 5+1 و نیز اتحادیة اروپایی آن را بپذیرند. البته بیشتر وقت صرف مذاکرات بین اعضای گروه 5+1 می شود. زیرا در برخی از مسایل آنها هنوز موضع مشترکی پیدا نکرده‌اند.
- سند آمریکا دربارة لغو تحریمها چیز زیادی نمی‌گوید. و شما هم این موضوع را که برنامة هسته‌ای را چگونه محدود می‌کنید، بی‌جواب گذاشته‌اید.
ما دربارة تعداد سانتریفوژها در نطنز و فوردو و همچنین در مورد نیروگاه آب سنگین اراک همه چیز را مشخص کردیم. و واضح است که کلیة تحریم‌های اتحادیة اروپایی و آمریکا باید لغو شوند.دعوا بر سر زمان آن است.روند در اتحادیة اروپایی و آمریکا متفاوت خواهد بود. برای ما نتیجه اهمیت دارد و این پر واضح است.
- یک مانع دیگر آن است که شما تاکید دارید که تاسیسات نظامی نباید مورد بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گیرند.
اما ایران اعلام آمادگی کرده است که در صورت حصول توافق ، مفاد پروتکل الحاقی قرارداد منع تولید سلاح‌های هسته ای را به مورد اجرا بگذارد. هیچ کشوری اجازه بازدید از تاسیسات مخفی خود را صادر نمی‌کند، کلیة معاهدات بین‌المللی رعایت اسرار حکومتی را محترم می‌شمارند. من در این زمینه که استانداردهای بین‌المللی را در زمینة شفافیت رعایت کنیم، مشکلی نمی‌بینم. مشکل آن است که برخی افراد روی اشارات خاص تاکید می‌کنند که بالمآل این امر واکنش‌هایی را در تهران بر می‌انگیزند.
- در این میان اظهارات رهبر انقلاب آیت‌الله علی خامنه ای. ایشان نسبت به نتیجة لوزان ابراز نگرانی کردند و هشدار دادند که «طرف دیگر می خواهد از پشت به ما خنجر بزند. آیا شما نتوانستید نگرانی‌های ایشان را برطرف کنید؟
ما همه نسبت به صداقت و جدی بودن شرکای مذاکرةکننده غربی خود و به خصوص آمریکا نگرانی داریم. عدم اعتماد بیش از اندازه است و آنهم به صورت متقابل.
- آیا بیم آن دارید که محافظه کاران در ایران احیاناً مانع از حصول توافق شوند؟ و یا این که آنها حتی برای شما مفید واقع شوند، چون می‌توانید به طرف مقابل بگویید که: نه، این طور نمی‌شود، چون تندروهای ما با آن مخالفت می‌کنند؟
کاش این طور بود؟ در این صورت دیگر لازم نبود زحمت و رنج متقاعد کردن تندروهای مان را متحمل شویم.
- ضدیت با سیاست های آمریکا یکی از شعار های های اصلی انقلاب را تشکیل می دهد. شعار «مرگ بر آمریکا» 35 سال تمام مهم ترین شعار تندروها محسوب می شده است. آیا معاهدة هسته‌ای می تواند ایران را بر آن دارد که در مورد رفتار خود در برابر «شیطان بزرگ» تجدید نظر کند؟
این مذاکرات محکی هستند دربارة اطمینان از این نکته که آمریکا حاضر است توهم تغییر رژیم در ایران و نیز خصومت با ملت ما و انقلاب ایران را کنار بگذارد.
- آیا آیت‌الله خامنه ای هم خود برای این نزدیکی آمادگی دارد؟
مسالة نزدیکی در میان نیست. ایران و آمریکا به هرحال در بارة دنیا دیدگاه‌های متفاوتی خواهند داشت. ما مواضع خود را کنار نخواهیم گذاشت، این ها هویت ما هستند. اما نباید هم بحران به بار آورند. اگر ما در مورد موضوع هسته ای به پیشرفت‌های جدی نائل شویم، آنوقت مبنایی خواهیم داشت تا به سایر مسایل بپردازیم.
- پس به نظر نمی‌رسد که سفارت آمریکا در تهران دوباره بازگشایی شود؟
نه، هنوز وقت آن نشده است.
- برنامة هسته ای تنها موضوع مناقشه برانگیز بین ایران و آمریکا نیست. نقش ایران در منطقه نیز منازعاتی را بوجود آورده است. به عنوان مثالً ایران در یمن شبه نظامیان شیعة حوثی را مورد حمایت قرار می‌دهد، در حالی که آمریکا از ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی جانبداری می‌کند.
من این را نمی فهمم که چرا آمریکا از بمباران غیرنظامیان حمایت می‌کند. ما از کسی حمایت نمی‌کنیم.
- اما در این زمینه مدارکی ارائه شده‌است. اسناد ارائه شده از سوی یمنی‌ها نشان می‌دهند که سپاه پاسداران در این کشور حضور دارند.
دروغ های فراوانی گفته می شوند. ما از ابتدا ایجاد خشونت در یمن را محکوم کردیم. زیرا از این طریق یک خلاء ایجاد می‌شود که فقط القاعده می تواند از آن نفع ببرد.
- در بارة این حرف جانی کری چه نظری دارید که گفته است: «ظواهر بر حمایت ایران حکم می‌کنند، با هفته‌ای چند پرواز»؟
این هواپیماهای ما نیستند که یمن را بمباران می‌کنند. به هواپیماهای ما که می‌خواستند کمک نوعدوستانه برسانند، اجازة فرود داده نشد.
- کری همچنین هشدار داده است که آمریکایی ها اگر ببینند منطقه بی‌ثبات می‌شود، دست روی دست نخواهند گذاشت. مقصود او این بود که ایران بی ثبات می‌کند.
علت بی‌ثباتی این منطقة تلاش کوته‌بینانه برای تامین مالی و مسلح کردن «دولت اسلامی»، جبهه النصره و القاعده است. تمام آنهایی که این گروه های افراطی را مورد حمایت قرار داده اند بعداً خودشان قربانی آنها شدند. و غرب بخشی از مشکل است. افرادی هستند که در غرب به دنیا آمده و در آنجا بزرگ شده اند و در عراق و یا سوریه سر قربانیانشان را از تن جدا می‌کنند و یا آنها را آتش می‌زنند. چطور این وضع پیش می‌آید، این افراد را چطور می توان این طور تعلیم داد؟
- در مبارزه علیه «دولت اسلامی» ایران می‌توانست رسماً با آمریکا همکاری کند.
ما در آمریکا این آمادگی را نمی بینیم که به طور جدی علیه «دولت اسلامی» به اقدام جدی دست بزند. اما ما از هر اقدام واقعاً جدی، چه منطقه ای و چه بین‌المللی حمایت می‌کنیم.
- آیا در عراق یک چنین همکاری وجود دارد؟ مثلاً با آمریکا؟
نه، ما با دولت عراق همکاری می‌کنیم.
- و در عین حال شما با در اختیار نهادن مبارزان، پول و اسلحه از رژیم بشارالاسد حمایت می‌کنید. شما بدین ترتیب بر عمر تراژدی سوریه می‌افزایید.
ما از دولت قانونی سوریه حمایت می‌کنیم. اگر این کار را نکرده بودیم، اکنون در دمشق «دولت اسلامی» مستقر شده بود. ما همیشه گفته‌ایم که باید برای سوریه یک راه حل سیاسی یافت. اما آن وقت شرایطی را تعیین کردند و افراد خاصی...
- مقصودتان بشارالاسد است؟
... نباید در فرایند سیاسی شرکت داده می‌شدند. افرادی که این شرط و شروط را می گذارند، مناقشه را طولانی می کنند.
- پرزیدنت روحانی در سال2013 این اولویت را تعیین کرد که رابطه با عربستان سعودی را بهبود خواهد بخشید. اما مناسبات از آن هنگام به بعد تیره تر شده است. روحانی رهبران جدید سعودی را «بی‌تجربه» خوانده است که به هرحال هماهنگی ایجاد نمی‌کند.
باید گفت که ما از خود خویشتنداری فراوان نشان داده ایم، اما متاسفانه موجی از اظهارنظرهای توهین‌آمیز در ابعاد شخصی و سیاسی از سوی عربستان سعودی مطرح شد . به نظر می رسد که در منطقه افرادی هستند که ظاهراً به وحشت افتاده اند.
- و برای آن دلایل خوبی هم وجود دارد. سوریه، عراق، یمن و افغانستان کشورهای شکست خورده ای هستند که ایران در آنها نفوذ فزاینده‌ای پیدا کرده است. شما چه اقداماتی را می توانید انجام دهید تا ترس همسایگانتان را از این بابت که کشورتان در صدد تسلط بر خاورمیانه است کاهش دهید؟
ایران کشور قدرتمندی با جمعیت زیاد و منابع بسیار است. ما از بزرگی و جغرافیای کشورخود رضایت داریم. ما در 250 سال اخیر در هیچ ماجراجویی نظامی شرکت نداشته ایم. ما نمی خواهیم منطقه را تحت تسلط خود در آوریم. ما ثبات می‌خواهیم. بنابراین دلیلی برای ایجاد وحشت وجود ندارد.
- اختلاف نظر دیگری بین شما و غرب در مورد حقوق بشر در ایران وجود دارد . شما دو هفته پیش در مصاحبه‌ای گفتید: «ما مردم را به خاطر عقیده شان به زندان نمی‌اندازیم». اما به موازات آن بازداشت‌هایی در کشور صورت گرفت. این تلخ‌اندیشی اعتراضاتی را در شبکه های اجتماعی حتی در میان هواداران شما برانگیخت . آیا شما این ابراز یأس را درک می‌کنید؟
نه، این جمله از کلیت آن بیرون کشیده شده بود. متاسفم که نسبت به من سوء تفاهم ایجاد شده است. متاسفم. اما برخی از افراد می‌خواستند حرفی را به من نسبت دهند که من در یک ارتباط دیگر گفته بودم.
- گزارشگر ویژة سازمان ملل در ماه مارس گفت که وضعیت حقوق بشر در دورة پرزیدنت روحانی آشکارا بدتر شده است.
اظهارت گزارشگر ویژة سازمان ملل در ارتباط با ایران قابل اعتماد نیست. روحانی طبق اصول دموکراتیک انتخاب شده است. کسی که چنین اظهار نظر می کند علیه یک دولت منتخب مردم به تبلیغات دست می‌زند. با وجود این هدف مهم ما آن است که وضع حقوق بشر را بهبود بخشیم. ما نمی گوییم که به کمال رسیده ایم.
a
